Mleczko pszczele – wydzielina ślinianek młodych pszczół robotnic; jasna, gęsta substancja o lekko kwaśnym smaku, prawie bezwonna, cięższa od wody, ma kwaśny odczyn (pH w granicach 3,4 - 4,3). Dobrze rozpuszcza się w alkoholu etylowym, acetonie i eterze.. Mleczko służy do karmienia larw pszczół robotnic i trutni w ciągu pierwszych 3 dni ich życia oraz matek pszczelich w okresie życia larwalnego i w czasie składania przez nią jajeczek. Skład chemiczny mleczka pszczelego przeznaczonego do karmienia larw pszczół robotnic i trutni jest znacznie uboższy w porównaniu ze składem poddawanym matkom pszczelim. Mleczko pszczele podawane matkom pszczelim zawiera m.in. hormony płciowe, co w znaczny sposób wpływa na szybkość rozwoju larw, wielkość, płodność i długość ich życia. Na przykład dojrzała matka pszczela składa do 3000 jajeczek dziennie i żyje 4 - 6 lat, natomiast pszczoły robotnice są bezpłodne i żyją przeciętnie 30 - 35 dni.
W medycynie ludowej produkt ten znany i stosowany był od bardzo dawna. Obecnie badania naukowe umożliwiają przyznanie racji ludowym uzdrowicielom, co do jego niezwykłych właściwości, często traktowane jest nimal jako panaceum na wszystkie dolegliwości. W mleczku pszczelim stwierdzono dotychczas ponad 120 substancji chemicznych i biopierwiastków. Bogate jest w białka, aminokwasy, substancje lipidowe, węglowodany, kwasy organiczne, witaminy, związki peptydowe, hormony. Zasadniczą cechą mleczka, odkrytą najwcześniej jest jego korzystny wpływ na przemianę materii i odnowę tkanek. Stosując mleczko podczas badań, u zwierząt stwierdzono intensywny wzrost sierści, szybki przyrost masy ciała, zwiększoną żywotność i energię, przyśpieszenie dojrzewania płciowego i wzmożenie aktywności rozrodczej oraz przedłużenie życia o około 30%.
Mleczko pszczele, dzięki tak dużemu bogactwu łatwo przyswajalnych substancji chemicznych oraz biopierwiastków, wpływa zbawiennie na nasz organizm. Usuwa zmęczenie, poprawia wzrok, wpływa na polepszenie samopoczucia i koncentrację, dlatego polecane jest przy dużym wysiłku umysłowym, gdyż poprawia pamięć i usprawnia pracę mózgu. Z powodzeniem stosowane jest przy bezsenności, wyczerpaniu fizycznym i nerwowym, depresji, nerwicach i schizofrenii. Stwierdzono, że mleczko reguluje ilość adrenaliny, wycisza i tonizuje, uniezależniając wiele osób od zażywania środków uspokajających pochodzenia chemicznego.
Mleczko pszczele zalecane jest także w okresie rekonwalescencji po ciężkich chorobach bądź zabiegach chirurgicznych, w anemii złośliwej, niedokrwistości z niedoboru żelaza, zaburzeniach w krzepnięciu krwi, zapaleniu żył, zapaleniu dróg żółciowych, wrzodach żołądka i dwunastnicy, zapaleniu trzustki, chorobie wieńcowej. Odnotowano także przypadki cofnięcia procesu miażdżycowego u chorych poddanych terapii mleczkiem pszczelim. Ten niezwykły dar od natury działa również przeciwalergicznie, pomaga przy zaburzeniach w odżywianiu (niedożywienie, otyłość), chorobach kości i złamaniach. Wspomaga leczenie bezpłodności oraz przeciwdziała impotencji u mężczyzn.
Osoby, które regularnie zażywają mleczko pszczele, mogą poszczycić się zwiększoną odpornością na choroby zakaźne oraz polepszeniem wyglądu, ponieważ zawarte w tej substancji składniki działają regenerująco i odmładzająco na naszą skórę. Ponieważ mleczko pszczele opóźnia procesy starzenia się, znalazło zastosowanie również w kosmetyce. Jest składnikiem niektórych kremów odżywczych i balsamów, stosowanych głównie do pielęgnacji skóry dojrzałej, starzejącej się.
Mleczko pszczele jest produktem o wyjątkowo krótkiej aktywności biologicznej. Przechowywane w temperaturze pokojowej i przy dostępie światła, szybko żółknie, traci prawie wszystkie swoje właściwości w przeciągu 3-10 dni. W lodówce w temp. 0-5 °C może być przechowywane przez okres 1 roku. Mleczko można także konserwować alkoholem. Najczęściej stosuje się 10% roztwór mleczka w 40% alkoholu etylowym ten sposób konserwacji umożliwia przechowywanie gotowego produktu w szczelnym naczyniu, w ciemnym miejscu przez okres jednego roku. Alternatywą jest mleczko pszczele konserwowane miodem. Mieszaninę tworzy się poprzez dodanie do płynnego miodu mleczka w ilości od 0,5% do 5%, bardzo długo i dokładnie mieszając. Miód z dodatkiem 2% mleczka pszczelego uznano jako najbardziej efektywną mieszankę. Można przechowywać ją w ciemnym miejscu przez rok, a w lodówce nawet dłużej. Jednak najlepszym sposobem utrwalania jest liofilizacja dająca możliwość przechowywania w temperaturze od 0 - 15°C nawet przez 5 lat.
Okazuje się jednak, że mleczko pszczele nie jest panaceum na wszystkie dolegliwości, nie każdy też może je przyjmować. Przeciwwskazaniami są ostre choroby zakaźne i nowotworowe, zmiany skórne, choroba Addisona, astma oraz uczulenie na produkty pszczele czy alergie, np. na pyłki kwiatowe, z których to m.in. powstaje mleczko.
Zazwyczaj od jednej rodziny można pozyskać w sezonie trwającym od maja do końca lipca ok. 100 g mleczka pszczelego.